ΤΟ ΣΙΤΑΡΙ ΚΑΙ ΤΟ ΑΛΕΥΡΙ

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΙΤΑΡΙ ΚΑΙ ΤΟ ΑΛΕΥΡΙ

Το αλεύρι είναι το προϊόν της άλεσης δημητριακών όπως σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη, αραβόσιτος, κλπ. Το σιτάλευρο είναι ένα από τα πιο σημαντικά τρόφιμα παγκοσμίως και αποτελεί το βασικό συστατικό για την παρασκευή των περισσότερων ειδών ψωμιού και προϊόντων ζαχαροπλαστικής σε πολλούς πολιτισμούς. Είναι η κύρια πηγή φυτικών πρωτεϊνών στην ανθρώπινη διατροφή και εξαιρετική πηγή σύνθετων υδατανθράκων και φυτικών ινών. Είναι επίσης πλούσιο σε βιταμίνες Β και πολύτιμα ιχνοστοιχεία, όπως ο φωσφόρος, το ασβέστιο, το σίδηρο, το μαγνήσιο και το κάλιο.

Η Ιστορία του Σιταριού και του Αλεύρου

Το σιτάρι ήταν από τα πρώτα φυτά που καλλιεργήθηκαν σε ευρεία κλίμακα από τα πιο αρχαία χρόνια και αποτελεί ένα από τους βασικότερους παράγοντες που οδήγησαν στην ανάπτυξη των αστικών κοινωνιών. Οι αρχαιολογικές έρευνες οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το σιτάρι πρώτο-καλλιεργήθηκε στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Η ανακάλυψη ότι η άλεση των σπόρων του σιταριού μεταξύ απλών μυλόπετρων μπορεί να παράγει αλεύρι χρονολογείται περίπου στο 9000 ΠΧ.

Η ανατομία του καρπού του σιταριού

Ο καρπός του σιταριού αποτελείται από τρία μέρη:

1. Το ΠΙΤΟΥΡΟ είναι το σκληρό εξωτερικό περίβλημα του καρπού, με μεγάλη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες (κυρίως αδιάλυτες) και ιχνοστοιχεία, καθώς και στις κυριότερες βιταμίνες του Συμπλέγματος Β. Το πίτουρο περιέχεται στο αλεύρι ολικής άλεσης.
2. ΤΟ ΕΝΔΟΣΠΕΡΜΑ είναι το μεγαλύτερο, εσωτερικό τμήμα του καρπού το οποίο περιέχει τη μεγαλύτερη ποσότητα πρωτεϊνών, υδατανθράκων και σιδήρου, καθώς και τις κυριότερες βιταμίνες Β (ριβοφλαβίνη, νιασίνη, θειαμίνη). Είναι επίσης πλούσιο σε διαλυτές ίνες. Το άσπρο αλεύρι και το σιμιγδάλι παρασκευάζονται αποκλειστικά από το ενδόσπερμα.
3. Το ΦΥΤΡΟ είναι  το πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά έμβρυο ή βλαστάρι του σπόρου, το οποίο διαχωρίζεται συχνά από το αλεύρι κατά την άλεση, επειδή η περιεκτικότητα του σε λιπαρά (10%) περιορίζει τη ζωή του αλεύρου στο ράφι. Περιέχει το μεγαλύτερο ποσοστό βιταμινών Β και ιχνοστοιχείων και αποτελεί μέρος του αλεύρου ολικής άλεσης.

Ποικιλίες Σιταριού

Υπάρχουν πολλές ποικιλίες σιταριού στον κόσμο και αυτές μπορούν να ταξινομηθούν ανάλογα με την εποχή ανάπτυξης, το χρώμα, ή την περιεκτικότητα του σε πρωτεΐνες και την ποιότητα. Σε γενικές γραμμές, όσο πιο σκληρός είναι ο καρπός του σιταριού, τόσο πιο ψηλή η περιεκτικότητα του σε πρωτεΐνες. Με βάση τα πιο πάνω, υπάρχουν τρείς βασικές ποικιλίες σιταριού:

1. Το Σκληρό σιτάρι περιέχει μεγάλο ποσοστό πρωτεΐνης (γλουτένη)  και χρησιμοποιείται για ψωμιά και γλυκά υψηλής ζαχαροπλαστικής, καθώς και για φρέσκα ζυμαρικά
2. Το σιτάρι Durum είναι αυτό με τον πιο σκληρό καρπό από όλα. Εκτός από το γεγονός ότι περιέχει μεγάλο ποσοστό πρωτεΐνης, η γλουτένη του είναι ανελαστική, πράγμα που το καθιστά ιδεώδες για την παρασκευή σιμιγδαλιού για ζυμαρικά κορυφαίας ποιότητας.   
3. Το Μαλακό, χαμηλό σε πρωτεΐνη σιτάρι, είναι πιο ανοιχτόχρωμο, με αμυλώδεις σπόρους και χρησιμοποιείται για μπισκότα, δημητριακά πρωινού, κράκερ, κλπ.